Rezerwat Biosfery Bory Tucholskie

Rezerwaty Biosfery to obszary chronione, wyznaczane na całym świecie przez UNESCO w ramach programu Człowiek i Biosfera (MAB – Man and the Biosphere). Celem ich tworzenia jest ochrona różnorodności biologicznej oraz umożliwienie obserwowania zmian ekologicznych w skali całej planety. Powołuje się je by promować i pokazywać zrównoważony związek pomiędzy człowiekiem i biosferą. Przyjęcie do elitarnej sieci rezerwatów biosfery jest potwierdzeniem, że dany teren godny jest ochrony nie tylko w skali kraju, ale także w skali światowej.

Rezerwat Biosfery Bory Tucholskie został powołany 2 czerwca 2010 r. podczas 22 sesji Międzynarodowej Rady Koordynacyjnej Programu Człowiek i Biosfera. Jest największym rezerwatem biosfery w Polsce o powierzchni blisko 320 tys. ha. Powołanie obiektu o międzynarodowej randze na terenie Borów Tucholskich jest owocem ponad 20-letniej współpracy środowisk naukowych, władz samorządowych i organizacji pozarządowych w celu ochrony i promocji tego cennego pod względem przyrodniczym i kulturowym obszaru. Nadanie obszarowi Borów Tucholskich międzynarodowej rangi, marki rozpoznawalnej na całym świecie przyczyniło się do promocji Borów Tucholskich jako obszaru, który wyróżnia zrównoważony związek człowieka i przyrody, gdzie rozwój gospodarczy idzie w parze z ochroną przyrody, krajobrazu i dziedzictwa kulturowego.

Rezerwat Biosfery Bory Tucholskie położony jest w województwie pomorskim i kujawsko-pomorskim, na terenie 22 gmin. Ponad 60% powierzchni Rezerwatu zajmują lasy. Zgodnie z wymogami programu UNESCO-MAB rezerwat podzielono na 3 strefy:

1.   Strefa rdzenna – o powierzchni ponad 7,8 tys. ha obejmuje Park Narodowy „Bory Tucholskie” i 25 rezerwatów przyrody. Stanowią one najcenniejsze obiekty przyrodnicze całego regionu Borów Tucholskich;

2.   Strefa buforowa – o powierzchni prawie 105 tys. ha. Tworzą ją 4 parki krajobrazowe: Tucholski, Wdecki, Wdzydzki i Zaborski. Stanowią one bufor dla znajdujących się na ich terenie rezerwatów przyrody;

3.   Strefa tranzytowa – o powierzchni 207 tys. ha, którą tworzą tereny 22 gmin (13 z województwa kujawsko-pomorskiego i 9 z pomorskiego).

Rezerwaty biosfery pełnią trzy zasadnicze funkcje:

1.   Ochronną – polegającą na ochronie ekosystemów, krajobrazów, zróżnicowania gatunkowego i genetycznego;

2.   Rozwojową – poprzez inspirowanie ekonomicznego i społecznego rozwoju, który jest jednocześnie ekologicznie i socjokulturowo zrównoważony;

3.   Wsparcia logistycznego – poprzez wspomaganie dla projektów związanych z ochroną przyrody i zrównoważonym rozwojem (edukacja ekologiczna, badania, monitoring, promowanie regionu).

Jednostką administrującą obszarem rdzennym Rezerwatu i jednocześnie koordynującą działania Rezerwatu jako całości jest Park Narodowy „Bory Tucholskie”.

W celu ułatwienia współpracy pomiędzy licznymi na tym terenie instytucjami, samorządami, stowarzyszeniami, a także integracji różnych grup interesu funkcjonujących w Rezerwacie, powołano w 2015 roku organ koordynacyjny Rezerwatu - Radę Koordynacyjną Rezerwatu Biosfery Bory Tucholskie.

Udział różnych interesariuszy w Radzie jest bardzo szeroki. Organ koordynacyjny złożony jest z przedstawicieli: samorządów wojewódzkich, powiatowych i gminnych, administracji lasów państwowych, parku narodowego, parków krajobrazowych, organizacji pozarządowych, środowiska naukowego jak również przedstawicieli sektora turystycznego i gospodarczego (przemysł drzewny, rolnictwo). Powołanie Rady okazało się być jednym z kluczowych działań podjętych w celu lepszego funkcjonowania Rezerwatu Biosfery, drogą do realizacji celów określonych dla rezerwatów biosfery przez UNESCO.