Szlaki piesze i ścieżki dydaktyczne
Piesze szlaki turystyczne przebiegające przez obszar Parku Narodowego "Bory Tucholskie":
Czarny szlak "Łącznikowy" (Drzewicz – "Pętla Lipnickiego" – ok. 4,7 km)
Fragment czerwonego "Szlaku Kaszubskiego Juliana Rydzkowskiego" (Bachorze - dąb "Bartuś" - Struga Siedmiu Jezior od j. Płęsno do j. Jeleń - ok. 9,9 km)
Fragment niebieskiego "Szlaku Brdy" (Małe Swornegacie – Owink i od Drzewicza wzdłuż J. Dybrzk - ok. 7,4 km)
Fragment zielonego szlaku "Strugi Siedmiu Jezior" (jeziora: Małe i Wielkie Gacno – Bachorze - dąb "Bartuś" – Struga Siedmiu Jezior od J. Płęsno do J. Ostrowite – ok. 22,1 km)
Żółty szlak "Łącznikowy" (łączący szlaki piesze: niebieski z czerwonym i zielonym, od J. Dybrzk do J. Jeleń – ok. 1,5 km).
Razem szlaki piesze: ok. 45,6
Ścieżki dydaktyczne:
1. Niebieska ścieżka dydaktyczna "Piła Młyn" Przebieg ścieżki: Bachorze – kopia Krzyża Napoleońskiego - dąb "Bartuś" - Małe Swornegacie Długość ścieżki: ok. 5,2 km,Czas trwania spaceru: ok. 3 h
2. Czerwona ścieżka dydaktyczna "Łąki Józefowskie" Przebieg ścieżki: miejsce postoju pojazdów przy miejscowości Klosnowo – Łąki Józefowskie - miejsce postoju pojazdów przy miejscowości KlosnowoDługość ścieżki ok. 5,3 km, Czas trwania spaceru: ok. 3 h
3. Zielona ścieżka dydaktyczna "Wokół jeziora lobeliowego Wielkie Gacno" Przebieg ścieżki: Bachorze – wydma śródlądowa – drewniana kładka spacerowa przy jeziorze Gacno Wielkie - Funka Długość ścieżki: ok. 5,6 km, Czas trwania spaceru: ok. 3 h
4. Botaniczna ścieżka dydaktyczna (przy siedzibie Parku Narodowego "Bory Tucholskie" W Charzykowach, ul. Długa 33)Długość ścieżki ok. 290 m, Czas trwania spaceru ok. 30 minut Piesze szlaki turystyczne przebiegające przez obszar Parku Narodowego "Bory Tucholskie":
Razem ścieżki dydaktyczne: ok. 16,4 km (łączna długość ścieżek, także poza PNBT – 18 km)
Czarny szlak "Łącznikowy" (Drzewicz – "Pętla Lipnickiego" – ok. 4,7 km)
Fragment czerwonego "Szlaku Kaszubskiego Juliana Rydzkowskiego" (Bachorze - dąb "Bartuś" - Struga Siedmiu Jezior od j. Płęsno do j. Jeleń - ok. 9,9 km)
Fragment niebieskiego "Szlaku Brdy" (Małe Swornegacie – Owink i od Drzewicza wzdłuż J. Dybrzk - ok. 7,4 km)
Fragment zielonego szlaku "Strugi Siedmiu Jezior" (jeziora: Małe i Wielkie Gacno – Bachorze - dąb "Bartuś" – Struga Siedmiu Jezior od J. Płęsno do J. Ostrowite – ok. 22,1 km)
Żółty szlak "Łącznikowy" (łączący szlaki piesze: niebieski z czerwonym i zielonym, od J. Dybrzk do J. Jeleń – ok. 1,5 km).
Razem szlaki piesze: ok. 45,6
Ścieżki dydaktyczne:
1. Niebieska ścieżka dydaktyczna "Piła Młyn" Przebieg ścieżki: Bachorze – kopia Krzyża Napoleońskiego - dąb "Bartuś" - Małe Swornegacie Długość ścieżki: ok. 5,2 km,Czas trwania spaceru: ok. 3 h
2. Czerwona ścieżka dydaktyczna "Łąki Józefowskie" Przebieg ścieżki: miejsce postoju pojazdów przy miejscowości Klosnowo – Łąki Józefowskie - miejsce postoju pojazdów przy miejscowości KlosnowoDługość ścieżki ok. 5,3 km, Czas trwania spaceru: ok. 3 h
3. Zielona ścieżka dydaktyczna "Wokół jeziora lobeliowego Wielkie Gacno" Przebieg ścieżki: Bachorze – wydma śródlądowa – drewniana kładka spacerowa przy jeziorze Gacno Wielkie - Funka Długość ścieżki: ok. 5,6 km, Czas trwania spaceru: ok. 3 h
4. Botaniczna ścieżka dydaktyczna (przy siedzibie Parku Narodowego "Bory Tucholskie" W Charzykowach, ul. Długa 33)Długość ścieżki ok. 290 m, Czas trwania spaceru ok. 30 minut Piesze szlaki turystyczne przebiegające przez obszar Parku Narodowego "Bory Tucholskie":
Razem ścieżki dydaktyczne: ok. 16,4 km (łączna długość ścieżek, także poza PNBT – 18 km)
Przebieg szlaku: Drzewicz – "pętla Lipnickiego"
Długość szlaku: ok. 4,7 km
Przebiega przez Park: Drzewicz – "pętla Lipnickiego"
Co można zobaczyć w Parku: jezioro liobeliowe Nierybno - "pętla Lipnickiego"
Długość szlaku prowadząca przez tereny Parku: ok. 4,7 km
Długość szlaku: ok. 4,7 km
Przebiega przez Park: Drzewicz – "pętla Lipnickiego"
Co można zobaczyć w Parku: jezioro liobeliowe Nierybno - "pętla Lipnickiego"
Długość szlaku prowadząca przez tereny Parku: ok. 4,7 km
Przebieg szlaku: Chojnice - Jarcewo - Stary Młyn - Funka - Bachorze – Piła Młyn (Park Narodowy "Bory Tucholskie") - Męcikał - Czarniż - Kosobudy - Dąbrowa - Wiele
Długość szlaku: ok. Bieg na 55 km
Przebiega przez Park: Bachorze – dąb "Bartuś" – J. Jeleń
Co można zobaczyć w Parku: Bachorze - dąb "Bartuś" – drewniana kładka spacerowa przy jeziorze Kacze Oko - Struga Siedmiu Jezior od j. Płęsno do j. Jeleń
Długość szlaku prowadząca przez tereny Parku: ok. 9,9 km
Długość szlaku: ok. Bieg na 55 km
Przebiega przez Park: Bachorze – dąb "Bartuś" – J. Jeleń
Co można zobaczyć w Parku: Bachorze - dąb "Bartuś" – drewniana kładka spacerowa przy jeziorze Kacze Oko - Struga Siedmiu Jezior od j. Płęsno do j. Jeleń
Długość szlaku prowadząca przez tereny Parku: ok. 9,9 km
Przebieg szlaku: Konarzyny – Małe Swornegacie – Swornegacie – Drzewicz – Męcikał – Mylof – Rytel – szlak przebiega dalej do Bydgoszczy
Długość szlaku: 161,8 km
Przebiega przez Park: Małe Swornegacie - Owink i od Drzewicza wzdłuż j. Dybrzk
Co można zobaczyć w Parku: dąb "Bartuś" - drewniana kładka spacerowa przy jeziorze Kacze Oko – fragment Strugi Siedmiu Jezior – kłody bartne
Długość szlaku prowadząca przez tereny Parku: ok. 7,4 km
Długość szlaku: 161,8 km
Przebiega przez Park: Małe Swornegacie - Owink i od Drzewicza wzdłuż j. Dybrzk
Co można zobaczyć w Parku: dąb "Bartuś" - drewniana kładka spacerowa przy jeziorze Kacze Oko – fragment Strugi Siedmiu Jezior – kłody bartne
Długość szlaku prowadząca przez tereny Parku: ok. 7,4 km
Przebieg szlaku: Charzykowy - Chojniczki - Jezioro Niedźwiedzie - Stara Piła (Park Narodowy "Bory Tucholskie") - Jarcewo – Chojnice
Długość szlaku: ok. Bieg na 48 km
Przebiega przez Park: jeziora Małe i Wielkie Gacno – miejscowość Bachorze - dąb "Bartuś" - Struga Siedmiu Jezior od j. Płęsno do J. Ostrowite
Co można zobaczyć w Parku: jeziora Małe i Wielkie Gacno –wydma śródlądowa - miejscowość Bachorze –kopia Krzyża Napoleońskiego - dąb "Bartuś" - drewniana kładka spacerowa przy jeziorze Kacze Oko - Struga Siedmiu Jezior od j. Płęsno do J. Ostrowite
Długość szlaku prowadząca przez tereny Parku: ok. 22,1 km
Długość szlaku: ok. Bieg na 48 km
Przebiega przez Park: jeziora Małe i Wielkie Gacno – miejscowość Bachorze - dąb "Bartuś" - Struga Siedmiu Jezior od j. Płęsno do J. Ostrowite
Co można zobaczyć w Parku: jeziora Małe i Wielkie Gacno –wydma śródlądowa - miejscowość Bachorze –kopia Krzyża Napoleońskiego - dąb "Bartuś" - drewniana kładka spacerowa przy jeziorze Kacze Oko - Struga Siedmiu Jezior od j. Płęsno do J. Ostrowite
Długość szlaku prowadząca przez tereny Parku: ok. 22,1 km
Przebieg szlaku: szlak łączący szlaki piesze: niebieski z czerwonym i zielonym
Co można zobaczyć w Parku: jezioro Dybrzk, jezioro Jeleń
Długość szlaku prowadząca przez tereny Parku: ok. 1,5 km
Co można zobaczyć w Parku: jezioro Dybrzk, jezioro Jeleń
Długość szlaku prowadząca przez tereny Parku: ok. 1,5 km
Przebieg ścieżki: Bachorze – kopia Krzyża Napoleońskiego - dąb "Bartuś" - Małe Swornegacie
Długość ścieżki: ok. 5,2 km,
Czas trwania spaceru: ok. 3 h
Rozpoczyna się w miejscowości Bachorze, tuż przy pętli autobusowej, a kończy na parkingu, przy punkcie widokowym na jezioro Charzykowskie. Prowadzi ona przez najatrakcyjniejsze obszary Parku i pozwala na zapoznanie się z jego zróżnicowaniem florystyczno – faunistycznym, a także z różnymi typami genetycznymi i limnologicznymi jezior. Przebieg ścieżki oznakowany jest w terenie kwadratami o boku 10 cm koloru białego z niebieskim paskiem szerokości 3 cm. Zaplanowano na niej trzynaście następujących przystanków:
Długość ścieżki: ok. 5,2 km,
Czas trwania spaceru: ok. 3 h
Rozpoczyna się w miejscowości Bachorze, tuż przy pętli autobusowej, a kończy na parkingu, przy punkcie widokowym na jezioro Charzykowskie. Prowadzi ona przez najatrakcyjniejsze obszary Parku i pozwala na zapoznanie się z jego zróżnicowaniem florystyczno – faunistycznym, a także z różnymi typami genetycznymi i limnologicznymi jezior. Przebieg ścieżki oznakowany jest w terenie kwadratami o boku 10 cm koloru białego z niebieskim paskiem szerokości 3 cm. Zaplanowano na niej trzynaście następujących przystanków:
- Porosty i ich znaczenie
- Zimoziół północny jako przykład reliktu polodowcowego
- Owady pożyteczne - mrówki
- Krzyż Napoleoński
- Czynna ochrona ptaków i nietoperzy
- Bartnictwo
- Jezioro dystroficzne Kacze Oko
- Jezioro Płęsno
- Pomniki przyrody
- Obszar ochrony ścisłej
- Jezioro Skrzynka
- Czynna ochrona
- Jezioro Charzykowskie
Przebieg ścieżki: miejsce postoju pojazdów przy miejscowości Klosnowo – Łąki Józefowskie - miejsce postoju pojazdów przy miejscowości Klosnowo
Długość ścieżki ok. 5,3 km,
Czas trwania spaceru: ok. 3 h
Zaczyna się i kończy przy miejscu postojowym - ok. 2 km na północ od wsi Klosnowo. W terenie trasa została oznakowana białymi kwadratami z czerwonymi ukośnymi paskami. Ścieżka prowadzi przez różnorodne ekosystemy Parku – las, łąkę i jezioro. Przygotowano tu siedem następujących punktów dydaktycznych, które są oznakowane w terenie za pomocą słupów:
Długość ścieżki ok. 5,3 km,
Czas trwania spaceru: ok. 3 h
Zaczyna się i kończy przy miejscu postojowym - ok. 2 km na północ od wsi Klosnowo. W terenie trasa została oznakowana białymi kwadratami z czerwonymi ukośnymi paskami. Ścieżka prowadzi przez różnorodne ekosystemy Parku – las, łąkę i jezioro. Przygotowano tu siedem następujących punktów dydaktycznych, które są oznakowane w terenie za pomocą słupów:
- Budowa piętrowa lasu
- Mrówki w lesie
- Rośliny dna lasu
- Bór świeży
- Jezioro Ostrowite
- Łąki
- Martwe drzewa
Przebieg ścieżki: Bachorze – wydma śródlądowa – drewniana kładka spacerowa przy jeziorze Gacno Wielkie - Funka
Długość ścieżki: ok. 5,6 km,
Czas trwania spaceru: ok. 3 h
Ta najdłuższa ścieżka dydaktyczna Parku zaczyna się nieopodal siedziby Obwodu Ochronnego w Bachorzu (leśniczówka w Bachorzu) i Terenowej Bazy Edukacyjnej Parku, dokładnie po drugiej stronie szosy, w miejscu gdzie kiedyś znajdowała się pętla autobusów MZK, a kończy w Funce, tuż przy szosie. Zobaczyć tu możemy jeziora lobeliowe z charakterystyczną dla nich roślinnością, sukcesję w strefie przyjeziornej i na wydmie. To najlepsze miejsce by zapoznać się z mieszkańcami lasu, wydmy i jezior. Podobnie jak poprzednie ścieżki, w terenie oznakowano ją białymi kwadratami, tym razem jednak z zielonymi ukośnymi paskami. Wyznaczono na niej siedem przystanków:
.
Długość ścieżki: ok. 5,6 km,
Czas trwania spaceru: ok. 3 h
Ta najdłuższa ścieżka dydaktyczna Parku zaczyna się nieopodal siedziby Obwodu Ochronnego w Bachorzu (leśniczówka w Bachorzu) i Terenowej Bazy Edukacyjnej Parku, dokładnie po drugiej stronie szosy, w miejscu gdzie kiedyś znajdowała się pętla autobusów MZK, a kończy w Funce, tuż przy szosie. Zobaczyć tu możemy jeziora lobeliowe z charakterystyczną dla nich roślinnością, sukcesję w strefie przyjeziornej i na wydmie. To najlepsze miejsce by zapoznać się z mieszkańcami lasu, wydmy i jezior. Podobnie jak poprzednie ścieżki, w terenie oznakowano ją białymi kwadratami, tym razem jednak z zielonymi ukośnymi paskami. Wyznaczono na niej siedem przystanków:
- Żywicowanie drzew
- Sukcesja na wydmie
- Dziuple
- Brzozy, martwe drewno i ogłodek
- Jezioro lobeliowe Wielkie Gacno
- Sukcesja w strefie ekotonowej
- Krajobraz okolic jezior Małe Gacno i Wielkie Gacno
.
Długość ścieżki ok. 290 m,
Czas trwania spaceru ok. 30 minut
Ścieżka botaniczna to najkrótsza ścieżka Parku Narodowego „Bory Tucholskie”. Znajduje się przy siedzibie Parku w Charzykowach, ul. Długa 33. Jej powierzchnia nie przekracza 0,5 ha. Można ją zwiedzać w dni robocze od poniedziałku do piątku w godzinach od 7.30 do 15.30. W sezonie turystycznym godziny zwiedzania ścieżki mogą ulec zmianie.
Wstęp na ścieżkę jest bezpłatny.
Przeznaczona jest dla tych wszystkich, którzy pragną zapoznać się z florą regionu Borów Tucholskich, a nie mogą odbywać dłuższych wędrówek. Mogą z niej korzystać również osoby na wózkach inwalidzkich. Na niewielkim obszarze posadzono typowe i jednocześnie kluczowe gatunki dla flory Borów Tucholskich, stosunkowo łatwe do rozpoznawania.
Rośliny na ścieżce zebrano w kilka tematycznych grup. Już przy głównym wejściu natrafimy na kolekcję pospolitych roślin użytkowych i trujących. Znajdziemy tu wrotycz pospolity Tanacetum vulgare, mydlicę lekarską Saponaria officinalis, glistnik jaskółcze ziele Chelidonium majus, czy też ślaz dziki Malva sylvestris.
Kierując się w prawo dotrzemy do niewielkiej wydmy, którą porasta szczotlicha siwa Corynephorus canescens. Schodząc w dół w kierunku stawów mijamy kępę brzóz – po lewej stroni, a po prawej – kępę dębów bezszypułkowych. Dalej, po prawej stronie, mijamy dwa stawy z kolekcją roślin wodnych i nadwodnych. Tu zobaczymy kolekcję roślin lasu łęgowego i olsu. A po prawej stronie – na skraju kępy dębów – podziwiać można rośliny chronione, m. in. konwalię majową Convallaria majalis, paprotkę zwyczajną Polypodium vulgare, sasankę zwyczajną Pulsatilla vulgaris.
Po lewej stronie, za stawami rozciąga się największa część ścieżki pozostawiana jako zbiorowisko łąkowe. Tuż przy łące znajdziemy kolekcję roślin związaną z buczynami i grądami. Przy samej ścieżce spacerowej znajduje się ogród zmysłów z roślinami, które wabią swoim zapachem liczne owady. Zobaczymy tu także rośliny wykorzystywane jako zioła i przyprawy m. in. miętę pieprzową Mentha xpiperita, szałwię lekarską Salvia officinalis, czy też bylicę draganek (estragon) Artemisia dracunculatus. Za tą częścią ścieżki po prawej stronie rosną najbardziej charakterystyczne drzewa Borów Tucholskich, czyli sosny zwyczajne Pinus sylvestris. Tuż przed schodami prowadzącymi do wejścia głównego, po lewej stronie, znajduje się kącik poświęcony bartnictwu.
Czas trwania spaceru ok. 30 minut
Ścieżka botaniczna to najkrótsza ścieżka Parku Narodowego „Bory Tucholskie”. Znajduje się przy siedzibie Parku w Charzykowach, ul. Długa 33. Jej powierzchnia nie przekracza 0,5 ha. Można ją zwiedzać w dni robocze od poniedziałku do piątku w godzinach od 7.30 do 15.30. W sezonie turystycznym godziny zwiedzania ścieżki mogą ulec zmianie.
Wstęp na ścieżkę jest bezpłatny.
Przeznaczona jest dla tych wszystkich, którzy pragną zapoznać się z florą regionu Borów Tucholskich, a nie mogą odbywać dłuższych wędrówek. Mogą z niej korzystać również osoby na wózkach inwalidzkich. Na niewielkim obszarze posadzono typowe i jednocześnie kluczowe gatunki dla flory Borów Tucholskich, stosunkowo łatwe do rozpoznawania.
Rośliny na ścieżce zebrano w kilka tematycznych grup. Już przy głównym wejściu natrafimy na kolekcję pospolitych roślin użytkowych i trujących. Znajdziemy tu wrotycz pospolity Tanacetum vulgare, mydlicę lekarską Saponaria officinalis, glistnik jaskółcze ziele Chelidonium majus, czy też ślaz dziki Malva sylvestris.
Kierując się w prawo dotrzemy do niewielkiej wydmy, którą porasta szczotlicha siwa Corynephorus canescens. Schodząc w dół w kierunku stawów mijamy kępę brzóz – po lewej stroni, a po prawej – kępę dębów bezszypułkowych. Dalej, po prawej stronie, mijamy dwa stawy z kolekcją roślin wodnych i nadwodnych. Tu zobaczymy kolekcję roślin lasu łęgowego i olsu. A po prawej stronie – na skraju kępy dębów – podziwiać można rośliny chronione, m. in. konwalię majową Convallaria majalis, paprotkę zwyczajną Polypodium vulgare, sasankę zwyczajną Pulsatilla vulgaris.
Po lewej stronie, za stawami rozciąga się największa część ścieżki pozostawiana jako zbiorowisko łąkowe. Tuż przy łące znajdziemy kolekcję roślin związaną z buczynami i grądami. Przy samej ścieżce spacerowej znajduje się ogród zmysłów z roślinami, które wabią swoim zapachem liczne owady. Zobaczymy tu także rośliny wykorzystywane jako zioła i przyprawy m. in. miętę pieprzową Mentha xpiperita, szałwię lekarską Salvia officinalis, czy też bylicę draganek (estragon) Artemisia dracunculatus. Za tą częścią ścieżki po prawej stronie rosną najbardziej charakterystyczne drzewa Borów Tucholskich, czyli sosny zwyczajne Pinus sylvestris. Tuż przed schodami prowadzącymi do wejścia głównego, po lewej stronie, znajduje się kącik poświęcony bartnictwu.